CDN, içerik dağıtım ağı anlamına gelir. Bu, coğrafi olarak dağıtılmış ve birbirine bağlı sunuculardan oluşan bir ağdır. Amaç, web içeriğinin kullanıcıya daha hızlı iletilmesini sağlamaktır; bu, kullanıcının yaşadığı bölgeye göre verilere erişim verilerek yapılır. Örneğin, bir kullanıcı İspanya’dan bir web sayfasına erişiyorsa, kullanıcının bu verilere İspanya’da veya komşu bir ülkedeki bir sunucudan erişmesi daha mantıklıdır. 

CDN'ler ne için kullanılır?

Statik içeriğin yüklenmesini hızlandırmak

CDN teknolojisi ile, resimler, ses, video, JS ve CSS dosyaları gibi statik (değiştirilemez) içeriklere ait çeşitli site öğelerini önbelleğe alabilir ve saklayabilirsiniz. Bir CDN, statik site içeriğinin kopyalarını dünya çapında sunucularında depolar ve bir kullanıcı bir web kaynağını açtığında, içerik kendisine en yakın ağ sunucusundan indirilir. 

Bu sayede trafikte en optimal rota izlenir, ağ üzerindeki yük azalır ve maksimum bağlantı hızı elde edilir. Sonuç olarak, CDN kullanan siteler daha hızlı yüklenir. 

Ayrıca, site yüklenme hızını artırmak için CDN, içerikleri (metinler, resimler) sıkıştırmak ve CSS ile JavaScript kodlarını küçültmek (minify) için de kullanılabilir.

Dinamik İçerik Teslimi

Bazı CDN sağlayıcıları statik ve dinamik verileri işleyebilir. Dinamik veri, değiştirilebilir ve belirli bir kullanıcıya uyarlanmış, isteğin alındığı anda sunucu tarafından oluşturulan verilerdir. CDN kullanımında dinamik içerik tesliminin hızlanması, optimize edilmiş ağ rotası seçimi ve bant genişliğinin artırılması ile sağlanır. Ayrı bir sunucuya kıyasla, CDN'nin toplam bant genişliği kolayca ölçeklenebilir ve pratikte sınırsızdır. 

Akış (streaming) içeriğin dağıtımı

CDN'ler ayrıca akış (örneğin ses ve video yayını) içeriğinin dağıtımı için kullanılır. Streaming CDN’lerde veri akışı, önceden ağın parçası olan sunuculara aktarılır ve buradan kullanıcılara dağıtılır. Yük dengeleyiciler sayesinde istekler, o anda en az yüke sahip sunuculara yönlendirilir.

CDN nasıl çalışır?

CDN kullanmak için şu biçimde bir alan adı oluşturmanız gerekir: 

cdn.domain.com

Burası içeriğin dağıtılacağı ve CDN sağlayıcısına bağlanacağı yerdir. Genellikle müşterilere CDN URL'si için iki seçenek sunulur:

1. Otomatik oluşturulan bir URL;

   veya 

2. Özelleştirilebilir bir URL. CNAME kaydı (ana etki alanını gösteren kanonik ad) ile özelleştirilmiş URL yapılandırmak, CDN üzerinden dağıtılacak varlıklarınızı domaininizdeki bir alt alanda (cdn.domain.com) depolamanızı sağlar.

Kullanıcı, tarayıcı çubuğuna www.domain.com gibi bir adres yazar (HTML sayfasının bulunduğu yer). Aynı anda tüm statik içerikler (resim veya videolar gibi), CDN’den (cdn.domain.com adresinden) yüklenir.

CDN'yi sayfa öğelerine (resimler, JS script'ler, CSS stilleri vb.) bağlamak için bu öğelerin adreslerini sitenizin kaynak kodunda CDN sunucusuna kaydetmeniz gerekir. Örnek aşağıdaki ekran görüntüsündeki gibidir:

Kullanıcıya en yakın önbellekleme sunucularını belirlemek için GeoDNS ve AnyCast teknolojileri kullanılır.

GeoDNS ile aynı domaine birden fazla IP adresi bağlayabilirsiniz. İstek gönderilen IP’nin coğrafi konumuna bağlı olarak kullanıcı en yakın sunucuya yönlendirilir.

AnyCast teknolojisinde ise coğrafi olarak dağıtılmış birkaç sunucuya aynı IP adresi (IPv4 veya IPv6) atanır, buna anycast adresi denir. Yönlendirme sistemi en uygun sunucuyu seçer.

CDN sağlayıcısı seçerken nelere dikkat edilmeli?

• Kapsama alanı ve varış noktasının çokluğu (önbellekleme sunucuları için). İlgilendiğiniz bölgelerde erişilebilirliği kontrol edin. 
• Telekom operatörlerine bağlantı sayısı. Bağlantı sayısı CDN hızını ve kesintisiz veri aktarımını etkiler.
• Ek işlev ve özelliklerin sağlanması (önbellek yönetimi, resimler ve HTTP başlıkları, önbellek temizliği, ağır içerik yükleme, istatistik analizi vb.).
• Web siteniz için gerekli teknolojiler ve protokollerde destek (SSL sertifikası, HTTP/2, IPv6 vb.).
• Ağ güvenlik seviyesi. DDoS saldırılarına karşı koruma, yetkisiz erişimin engellenmesi, Web uygulama güvenlik duvarı (WAF) ve SSL şifrelemesi gibi özellikler. Ancak güvenliğin performansın önüne geçmemesi gereklidir. Bu seçimde göz önünde bulundurulmalı.
• Teknik desteğin kalitesi. Müşteri hizmetleri 7/24 erişilebilir olmalı.
• Hizmet maliyeti, fiyatlandırma.

CDN hizmetlerinin maliyeti ne kadar?

İçerik dağıtım ağları genellikle oldukça pahalıdır, bu yüzden maliyet kriteri tedarikçi seçiminde önemli bir rol oynar.

Fiyatlandırma modelleri farklı olabilir:

Aylık veya yıllık abonelik (örneğin Cloudflare sağlayıcısında):

Ağ üzerinde iletilen içerik miktarına göre ödeme (Amazon Cloudfront):

Sunuculara olan trafik arttıkça, 1 GB için maliyet düşer.

CDN kullanım maliyeti, dahil edilen sunucu sayısı ve konumu, paket içeriği vb. faktörlere bağlıdır.

Düşük maliyetli CDN pazarında, aylık abonelik gerektirmeden GB başına 0,01 $ gibi tarifeler bulabilirsiniz (BunnyCDN):

Bazı sağlayıcılar deneme süresi, bireysel kullanıcılara ücretsiz tarifeler vb. sunar.

CDN'ler SEO için nasıl faydalı?

Web sitelerinin hızı, arama motorlarında iyi sıralama için giderek daha önemli hale geliyor. 2021 yılında Google, bir sayfanın ana içeriğinin yüklenme süresini, Core Web Vitals göstergesi kapsamında sıralama sinyallerinden biri yaptı.

Site çok yavaş yüklenirse, kullanıcı kaybına yol açabilir. Bu aynı zamanda Google'ın baktığı kullanıcı davranış faktörlerini (örneğin hemen çıkma oranı) etkiler ve sıralamada düşmeye sebep olabilir. 

Google’ın araştırmaları, içerik yüklenme süresinin site davranış metriklerini nasıl etkilediğini açıkça göstermektedir. Örneğin, bir sayfanın yükleme süresi 1 saniyeden 10 saniyeye çıktığında, mobil siteyi terk etme olasılığı %123 artar.

İçerik dağıtım ağlarının kullanımı bu sorunu çözmenin yollarından biridir. CDN’deki coğrafi olarak dağıtılmış sunucular, sitenin yanıt süresini kullanıcılar için en aza indirir.

Sitenin güvenilirliği de artar — CDN sunucularının dağıtımı sayesinde içerik, yoğun yük anlarında bile erişilebilir kalır. Arıza ve hatalarda, trafik otomatik olarak ağdaki diğer sunuculara yönlendirilir.

CDN kullanmanın zararları ve riskleri

Önbellek gecikmeleri

Dosya ana sunucuda değiştirildiğinde, önbellekleme sunucularında değişmeden kalır. Ancak modern CDN'ler bu sorunu çözmek için önbelleği periyodik olarak temizleme ve güncelleme, eski içeriği silip yenisiyle değiştirme fonksiyonları sağlar.

IP engellemesi

Bir sebepten CDN sağlayıcısının IP'sindeki "komşularınız" engellenirse, siteniz de onlarla birlikte engellenebilir. Bu durumda CDN sağlayıcısına IP adresini değiştirmesi için başvurmalısınız.

CDN SEO Riskleri, İçerik Optimizasyonu ve Kullanım Alanları

CDN SEO Riskleri, İçerik Optimizasyonu ve Kullanım Alanları

Dikey aramalardan (örneğin resim veya videolar) trafik kaybı

Sitenizden gelen içerik, örneğin resimler, resmin önbelleğe alındığı CDN sunucusundan yüklenebilir, sitenin kendisinden değil.  Bu arama motorları için, resmin aslında sizin sitenizde değil başka bir yerde olduğu anlamına gelir. Sonuç olarak, resimlerinize olan trafik kaybı yaşanabilir. 

Bunu önlemek için arama robotlarına, CDN’den değil, sizin sunucunuzda depolanan resim versiyonunu verebilirsiniz. Ya da resimleri ikinci seviye domaininizin bir alt domainine, örneğin cdn.domain.com’a yükleyip dosya adlarını ve dizin yapısını korumalısınız.

Örneğin, CDN kullanmadan önce bir resmin yolu şu şekildeyse:

www.domain.com/wp-content/uploads/2021/06/image1.png

Kullanımdan sonra şu şekilde olmalıdır:

cdn.domain.com/wp-content/uploads/2021/06/image1.png

Bu, arama motorunun resimleri sitenizle ilişkilendirmesine yardımcı olur ve resim aramalarından gelen trafiği korursunuz.

Ancak Google analisti John Muller, resimlerin aynı host/domain üzerinde yer almasının SEO için bir avantaj sağlamadığını belirtmiştir. Bazı çalışmalar, CDN kullanılırken alt domainlerin varlığının bile bu sorunu çözmeyebileceğini göstermektedir. Dolayısıyla küçük sitelerin resim aramasındaki konumunu iyileştireceği garantisi yoktur. 

Arama motoru indeksinde çoğaltılmış içerik görünümü

CDN’yi yanlış yapılandırırsanız, çoğaltılmış içerik sorunu ortaya çıkabilir. Çoğaltmalar, CDN üzerinden yüklenen sayfaların kopyaları arama motoru tarafından indekslendiğinde oluşur.

Bu sorunu çözmek için canonical başlığını yapılandırmanız gerekir. Bu, CDN’nize eklenen ek bir HTTP başlığıdır ve Google tarayıcısına CDN’deki içeriğin sadece bir kopya olduğunu belirtir.

Ayrıca <link> etiketi içinde canonical (tercih edilen indeksleme adresi) olarak ana domainin URL’sini rel=canonical özniteliği ile gösterebilirsiniz. Alt domainin indekslenmesini engellemek de mümkündür.

Bununla birlikte alt domaini ziyaret eden kullanıcılar dikkate alınmayacağından site davranışsal faktörlerde düşüş yaşanabilir. Bunu düzeltmek için CDN versiyonunu ayrı bir alt domaine (cdn.domain.com) taşımalı, Webmaster panelinde kayıt etmeli ve CDN kullanımında oluşabilecek indeksleme ve hata durumlarını takip etmelisiniz. 

Yanlış içerik optimizasyonu

İletim sırasında içerikte yapılan değişiklikler (kod küçültme, yapısal değişiklikler) riskli sonuçlar doğurabilir. Gereksiz boşluklar ve önemsiz öğelerin kaldırılması gibi hatalı kaynak kod küçültmeleri bile web kaynağının performansını olumsuz etkileyebilir. Daha ciddi değişiklikler (JS kodunun HTML sonunda toplanması, dosyaların birleştirilmesi) küçük bir hata durumunda sitenin işlevselliğini bozabilir. 

CDN hizmet sağlayıcısı Microsoft Azure’un incelemesinde bu konuda bir örnek vardır. Görselleri sıkıştırırken ve HTML, CSS, JavaScript optimizasyonu yaparken CSS dosyalarının yanlış değiştirilme ihtimaline karşı dikkatli olunması gerektiği uyarısı yapılır.

Bu nedenle, otomatik servislerin hata yaratması ihtimaline karşı kullanılmayan veya yinelenen kodların manuel olarak silinmesi en iyi uygulamadır. CDN içinde bu işlevler genellikle varsayılan olarak kapalıdır çünkü en çok hataya sebep olanlar onlar olabilir.

Artan hack ve veri hırsızlığı tehdidi

CDN sunucuları kaynak sunucuyu saldırılardan korusa da, kullanım hali hackerlara daha fazla imkan sunar. Şirketlerin özellikle hassas veri aktarırken çok dikkatli olması gerekir. Bu nedenle ağ güvenliği CDN sağlayıcı seçerken önemli bir kriterdir.

Veri üzerinde kontrol kaybı

İçerik artık sadece kendi sunucunuzda değil, birkaç CDN sunucusu üzerinde de barındırıldığı için web kaynağının içeriği üzerinde kontrol kaybı yaşanır.

CDN hizmetinin kapanması halinde içerik kaybı

Örneğin, bir şirket tüm görsellerini yüklenme hızını artırmak için CDN hizmetine aktardı. Bir yıl sonra bu servis kapandı. İçeriğini oraya yükleyen site, online mağaza ve blogundaki tüm görselleri kaybetti. Sonuç olarak SERP sıralaması dramatik şekilde düştü ve yeni görselleri bulup site konumunu geri kazanması uzun zaman aldı.

Kimler CDN kullanmalı?

CDN’ler şunlar için çok yararlı olabilir:

Farklı bölge veya ülkelerde içeriklerini daha erişilebilir kılmaya odaklanan büyük online mağazalar ve diğer site türleri. 

Örnek:

Amazon online mağazası, statik içeriğini CDN sunucularında depolar.

Multimedya içerik ve yayın dağıtan servisler.

Örneğin kiswe, konser, spor etkinlikleri ve canlı televizyon gibi etkinliklerde hayranlara canlı bilet yayını sağlar.